Stereotactische bestraling
Stereotactische bestraling is een vorm van gerichte uitwendige bestraling. Deze vorm van bestraling is ontwikkeld voor het zeer nauwkeurig bestralen van gezwellen en vaatafwijkingen in de hersenen. Doordat de nauwkeurig gerichte bestraling een draaiende beweging maakt rond het hoofd, kan het gezwel zeer nauwkeurig worden bestraald en wordt het omliggende weefsel zo min mogelijk beschadigd. Vanuit deze techniek is ook de toepassing voor de bestraling van oogmelanoom ontwikkeld. De exacte plaats van het oogmelanoom wordt bepaald door een CT- scan en indien nodig een MRI-scan.
Aan de hand van de CT- en eventueel MRI-scan gegevens, kan met een computerprogramma exact berekend worden hoe het melanoom bestraald moet worden. De bestraling vindt dan automatisch plaats, aangestuurd door de computer, waarbij het bestralingsapparaat een draaiende beweging maakt rond de patiënt. Door de bestraling vanuit meerdere richtingen draaiend uit te voeren vindt als het ware een driedimensionale bestraling plaats. Hierdoor worden het netvlies, de oogzenuw en de lens beter gespaard. Het voordeel is dat u niet geopereerd hoeft te worden en uw eigen oog wordt behouden. Naast kleine oogmelanomen kunnen ook middelgrote oogmelanomen behandeld worden. Het nadeel is dat er bestralingsbijwerkingen kunnen optreden Het risico voor bijwerkingen is groter als de tumor groter is. Wanneer de bijwerkingen zodanig zijn dat het oog pijnlijk wordt, kan het zijn dat het oog alsnog verwijderd moet worden.
De bestraling vindt plaats op de afdeling radiotherapie van het Erasmus MC in vijf sessies op vijf achtereenvolgende dagen. Tijdens de bestraling ligt u op de bestralingstafel met het hoofdmasker en wordt u gevr aagd tijdens de behandeling naar een klein lampje te kijken met uw andere oog. Dit zorgt ervoor dat uw hoofd en oog bij elke behandeling in exact dezelfde positie staat. Elke behandeling duurt ongeveer 1 à 1½ uur, dit is niet de bestralingstijd! U kunt na elke behandeling weer naar huis. De eerste controle op de polikliniek oogheelkunde vindt plaats de derde week na de stereotactische bestraling. U krijgt dan oogdruppels toegediend om uw pupillen wijd temaken zodat de oogarts de tumor kan beoordelen met de oogspiegel.
Bij elke controle zal een echografisch onderzoek worden verricht om de tumor vast te leggen en te vergelijken met de vorige echo. Vervolgens zien wij u het eerste halfjaar om de 4 tot 6 weken. Daarna om de 3 maanden tot 2 jaar. Na 2 jaar b lijft de controle om de 4 maanden. Deze controle`s zijn nodig om eventuele vroege – en late bijwerkingen op te sporen en eventueel te behandelen. Na enkele maanden kunnen we het bestralingsresultaat meten aan de hand van de afname in grootte van de tumor. Verder zal ook steeds bloed onderzoek plaatsvinden. Voor alle behandelingen geldt dat wij ugedurende 10 jaar willen controleren.
De meest voorkomende bijwerkingen bij bestraling zijn:
Buitenkant oog (voorsegment), direct zichtbaar.
Vroege: roodheid en zwelling van de huid en ooogleden, ontstekingen van de oogleden, hoornvlies, bindvlies en iris.
Late: oogwimper verlies, droog oog, hoornvlies-zweer, hoge oogdruk (neovasculair glaucoom), staar.
In het oog zelf (achtersegment), niet direct zichtbaar. roege: vocht in het netvlies of een glasvocht bloeding.
Late: bestralingsafwijkingen aan netvlies en oogzenuw.
Deze bijwerkingen zijn met verschillende behandel- methodes tot op een bepaalde hoogte te behandelen.
Medicatie: oogdruppels en tabletten.
Injectie met medicatie in het oog.
Laserbehandeling.
Een operatie in het oog.
In sommige gevallen kan het noodzakelijk zijn dat er alsnog een enucleatie plaats zal moeten vinden op medische gronden of op eigenverzoek.
